RvdK: kosteloze rechtsbijstand ouders bij gezagsbeëindiging zinvol
Als de Raad voor de Kinderbescherming (RvdK) de rechter adviseert het gezag van een of beide ouders te beëindigen, dan kunnen zij in het kader van een pilot vanaf het nieuwe jaar kosteloos rechtsbijstand krijgen tijdens de rechtszaak. De RvdK vindt de tijdelijke regeling die hierin voorziet zinvol. De regeling draagt bij aan de rechtsbescherming van ouders bij deze voor ouders én kinderen zeer ingrijpende maatregel.
Ruim duizend kinderen krijgen jaarlijks te maken met een gezagsbeëindigende maatregel. De rechter beëindigt dan na onderzoek door de RvdK het ouderlijk gezag en draagt daarop de voogdij over aan een jeugdzorginstelling of een pleegouder. Ouders kunnen dan geen beslissingen meer nemen over hun kind(eren). Het kind krijgt een voogd en wordt opgevoed bij een pleeggezin of in een tehuis. Ouders en kinderen houden wel recht op contact en ook hebben ouders recht op informatie over het wel en wee van hun kinderen.
Zorgvuldige rechtsgang
Vanaf 1 januari 2023 kunnen ouders gebruik maken van kosteloze rechtsbijstand tijdens de zitting waar het verzoek tot gezagsbeëindiging wordt behandeld. Deze bijstand wordt verleend door een advocaat met veel kennis van de juridische procedures binnen het jeugdrecht.
De RvdK is positief over de regeling zegt Herke Elbers, algemeen directeur van de RvdK. “Het beëindigen van het gezag van ouders is een zeer ingrijpende maatregel met vergaande consequenties voor zowel de ouder(s) als het betrokken kind. Wij kijken in ons advies aan de rechter vanuit onze deskundigheid naar de gezinssituatie, het belang van het kind en zijn of haar recht om veilig op te groeien. Met deze regeling kunnen ouders zich laten ondersteunen door een advocaat om hun zienswijze en belangen naar voren te brengen. Dat vinden wij een goede aanvulling op de rechtsbescherming die de RvdK biedt aan ouders en kinderen en bijdragen aan een zorgvuldige rechtsgang die nodig is bij een dergelijke maatregel.”
"Met deze regeling kunnen ouders zich laten ondersteunen door een advocaat om hun zienswijze en belangen naar voren te brengen. Dat vinden wij een goede aanvulling op de rechtsbescherming die de RvdK biedt aan ouders en kinderen en bijdragen aan een zorgvuldige rechtsgang die nodig is bij een dergelijke maatregel.”
Uitbreiding van pilot
De kosteloze rechtsbijstand voor ouders geldt in eerste instantie voor de procedures waarin een gezagsbeëindigende maatregel aan de orde is. De rechtbank, Raad voor de Rechtsbijstand en de advocatuur werken samen in de uitvoering. Deze organisaties zorgen ervoor dat het gezin een telefoontje krijgt van de advocaat met het aanbod om kosteloos bijgestaan te worden.
De bedoeling is om de regeling in juli 2023 uit te breiden met kosteloze rechtsbijstand voor ouders die te maken krijgen met een (spoed) uithuisplaatsing van hun kind of kinderen. In juli 2024 wordt gekeken naar het effect van de tijdelijke regeling. Daarna volgt een besluit over voortzetting of uitbreiding ervan.