Als jongeren radicaliseren, wordt hun ontwikkeling bedreigd. De Raad voor de Kinderbescherming zet samen met ketenpartners in op de bescherming van deze jongeren.
Radicalisering is het proces waarbij een persoon of groep in toenemende mate opvattingen ontwikkelt die op gespannen voet staan met, of zelfs haaks staan op, de democratische rechtsorde. Een persoon of groep is daarbij steeds meer bereid om hier in de praktijk consequenties aan te verbinden. Bij radicalisering keert iemand zich steeds meer af van de samenleving.
Veranderlijk fenomeen
Radicalisering is een veranderlijk fenomeen dat zich op verschillende manieren kan uiten. Zo bestaan bijvoorbeeld religieus extremisme, links-extremisme, rechts-extremisme, anti-institutioneel extremisme en milieu-extremisme. Dit is geen volledig beeld, omdat er altijd nieuwe vormen van extremisme kunnen ontstaan. In het Dreigingsbeeld Terrorisme Nederland (DTN) van het NCTV, dat een aantal keer per jaar wordt uitgegeven, staat beschreven welke vormen van extremisme het meest actueel zijn in Nederland.
Radicaliserende jongeren
De Raad voor de Kinderbescherming heeft steeds meer te maken met radicaliserende jongeren. Soms omdat de kinderen worden beïnvloed door hun omgeving of ouders. Ze groeien op in radicale of extremistische milieus waarin bijvoorbeeld geweld wordt verheerlijkt het haten van andersdenkenden wordt gestimuleerd. Maar steeds vaker zien wij ook jongeren die zelfstandig radicaliseren.
Proces
Een jongere die radicaliseert, krijgt radicale ideeën en wil dat de samenleving ingrijpend verandert. Daarbij groeit de wens om die ideeën om te zetten in daden. Radicalisering is een proces. Het begint ermee dat de jongere steeds meer ‘zwart-wit’ gaat denken waarbij de jongere steeds meer gelooft in een eigen waarheid. Daarbij zet de jongere zet zich af tegen mensen die anders denken en uiteindelijk tegen de overheid, maatschappij of andere bevolkingsgroepen. Als een jongere bereid is om geweld te gebruiken, spreken we van extremisme.
De Raad voor de Kinderbescherming vindt radicalisererende jongeren een probleem, omdat radicalisering een gevaar voor de ontwikkeling van een minderjarige is. Door radicalisering dreigen jongeren vaak aansluiting bij de maatschappij te verliezen. Ook keren ze zich tegen het gezag van hun ouders en hebben ze niet langer een positief toekomstperspectief.
Online wereld
We zien dat de online wereld een steeds grotere rol speelt bij radicalisering. Dat vinden we zorgwekkend. Het internet biedt jongeren een aantrekkelijke plek om te experimenteren met wie ze willen zijn en met welke opvattingen ze zich identificeren. Omdat opvoeders vaak weinig tot geen toegang hebben tot deze online plekken, kunnen jongeren buiten hun zicht om experimenteren. Mede hierdoor speelt de online wereld, met platforms zoals YouTube en Telegram, vaak een grote rol in het radicaliseringsproces.
De Raad voor de Kinderbescherming vindt bij onderstaande situaties dat een minderjarige die radicaliseert gevaar loopt in zijn ontwikkeling.
- De minderjarige dreigt de aansluiting bij de maatschappij en een positief toekomstperspectief te verliezen.
- De minderjarige discrimineert, gebruikt geweld tegen andersdenkenden of moedigt dit aan.
- De minderjarige vindt het goed om geweld te gebruiken om radicale ideeën waar te maken.
- De minderjarige reist zelf af naar gevaarlijke gebieden en loopt daar risico om gewond te raken, of erger.
- De minderjarige onttrekt zich aan het gezag van de ouders.
- Er is risico op geestelijke beschadiging van de minderjarige door bijvoorbeeld: traumatische ervaringen, intimidatie of militaire training.
- De opvattingen die de minderjarige aanhangt, keur geweld goed tegen mensen die er anders over denken. Hierdoor is er een groter risico op strafbaar gedrag door de minderjarige.
Wanneer gemeentes of jeugdorganisaties zich zorgen maken over de radicalisering en/of het extremistisch gedrag van een jongere, kan de Raad voor de Kinderbescherming worden ingeschakeld voor advies. Het adviesteam heeft kennis in huis over de inzet van vrijwillige hulp en over het gedwongen kader (verplichte hulp). Ook sluiten we aan bij gemeentelijke casusoverleggen over radicalisering als er minderjarigen bij betrokken zijn.
Daarnaast krijgt de Raad voor de Kinderbescherming regelmatig een Verzoek Tot Onderzoek (VTO) naar aanleiding van radicaal en extremistisch gedachtegoed in het gezin waar de jongere opgroeit. In dat geval gaan we onderzoeken wat er nodig is om het kind veilig te laten opgroeien. Mogelijk verzoeken we daarna de kinderrechter om een kinderbeschermingsmaatregel.
Melding bij acute dreiging
Is er sprake van een acute bedreiging van de veiligheid van de minderjarige als gevolg van radicalisering of extremisme? Dan kunnen de gemeente, jeugdhulp, politie en de AIVD en andere ketenpartners dit melden bij de Raad voor de Kinderbescherming. Er wordt dan een spoedprocedure gestart waarbij een eventueel advies voor een kinderbeschermingsmaatregel direct aan de kinderrechter wordt voorgelegd.
De Raad voor de Kinderbescherming werkt samen met ouders, gemeente, politie, OM, wijkteams en andere partners in het beschermen van radicaliserende jongeren.
Het Landelijk Steunpunt Extremisme (LSE) biedt meer informatie, advies en andere hulp bij radicalisering en extremisme.