Inspectierapport ‘Wachten is kwetsbaar’ verschenen
De Inspectie Justitie en Veiligheid en de Inspectie Gezondheidszorg en Jeugd hebben onderzoek gedaan naar de omgang met de wachtlijsten door de Raad voor de Kinderbescherming (RvdK). Dit onderzoek, getiteld 'Wachten is kwetsbaar', is vandaag gepubliceerd. De inspecties hebben de afgelopen jaren geregeld gepubliceerd over de zorgen binnen de jeugdbeschermingsketen. De aanbevelingen uit het rapport van vandaag passen in dit beeld.
Bekijk het rapport 'Wachten is kwetsbaar'
Wachtlijsten
Net zoals bij andere organisaties in de jeugdbeschermingsketen moet een kind bij de RvdK helaas wachten. In ons geval op de start van een onderzoek. Alleen als het een spoedsituatie betreft, dan start het onderzoek direct. De inspecties zien grote inzet en betrokkenheid bij de professionals binnen de RvdK om zich steeds opnieuw in te spannen voor ieder individueel kind. De wachtlijsten noodzaken raadsmedewerkers om iedere dag een afweging te maken welk onderzoek prioriteit moet krijgen. Dit is een lastige opdracht. Desalniettemin lukt het de totale wachtlijst en de wachtlijst van beschermingszaken terug te dringen. De wachtlijsten van de RvdK worden elke maand gepubliceerd op de website: Stand van zaken per 1 mei 2023.
Zicht op veiligheid, de rol van de RvdK
Als de zorgen over een kind groot zijn kan de RvdK een beschermingsonderzoek doen. Bij beschermingsonderzoeken dragen we de verantwoordelijkheid om een integraal beeld te hebben van de afspraken die in de keten met het gezin zijn gemaakt rondom de veiligheid van het kind. Hierin werken we samen met ketenpartners en de gezinnen. De RvdK is niet zelf verantwoordelijk voor deze veiligheid. We hebben de werkwijze over het maken van deze afspraken geëvalueerd en de inspecties bericht dat zaken direct in onderzoek worden genomen als daarin geen veiligheidsafspraken gemaakt kunnen worden. Bijvoorbeeld als er op geen enkele wijze contact met ouders kan worden gelegd of wanneer het zicht op de veiligheid gedurende de wachttijd verandert/ontbreekt. En dat alternatieve handelingsperspectieven worden (door)ontwikkeld die ertoe leiden dat er wel zicht is.
De RvdK heeft geen formele rol met betrekking tot het zicht op veiligheid voor kinderen die wachten op een Gezag en Omgang (G&O) onderzoek. Gemeentelijke instanties hebben hierin een signalerende taak en hebben op grond van de wet verplichte meldcode een meldingsplicht bij Veilig Thuis indien zij veiligheidsrisico’s voor kinderen signaleren. Het ministerie, de RvdK, VNG en betrokken zorg- en juridische instanties zullen de gesprekken voortzetten om vanuit de nu geldende wettelijke kaders en bevoegdheden tot heldere (keten)afspraken te komen over ieders bijdrage aan het zicht hebben en behouden op de veiligheid van het kind dat moet wachten op een G&O-onderzoek. Hierbij worden ook de inzichten betrokken die worden opgedaan bij de pilots die gaan starten in het kader van de ‘motie-Ceder’ en de inzichten uit het programma ‘Scheiden zonder Schade’ om in een zo vroeg mogelijk stadium de veiligheid van kinderen in beeld te krijgen.
De RvdK heeft evenmin een formele rol bij het zicht op veiligheid van kinderen die wachten op een strafonderzoek: Jeugdstrafzaken: Rol en taak van de Raad voor de Kinderbescherming. De inspecties vinden het echter belangrijk dat dit zicht er wel is en gaan met het ministerie van J&V in gesprek over op welke wijze de omvang en ernst van het ontbreken hiervan onderzocht en ondervangen kan worden. Wij zullen desgevraagd verder werken aan de verbetering van de registratie van de strafonderzoeken, in het al ingezette kader van het landelijk project ‘doorlooptijd jeugd’.
Aanbevelingen 2021
De inspecties concluderen onder meer dat eerdere aanbevelingen uit 2021 door de RvdK met onvoldoende daadkracht zijn opgepakt en de effecten onvoldoende duidelijk zijn geweest. Wij betreuren deze conclusie. De RvdK is wel degelijk met de aanbevelingen uit eind 2021 aan de slag gegaan en heeft dit geëvalueerd. Deze evaluatie is ook gedeeld met de inspecties. Voor het zicht op veiligheid werkt de RvdK goed samen met zijn ketenpartners en de gezinnen. Er worden afspraken gemaakt over de veiligheid van kinderen gedurende de wachttijd en afspraken over de te nemen acties wanneer het zicht op de veiligheid gedurende de wachttijd verandert/ontbreekt. De inspecties constateren dat we hiermee een stap in de goede richting lijken te hebben gezet, maar vinden dat bij een volgende evaluatie ook ketenpartners betrokken moeten worden. De RvdK neemt dit ter harte.
Terugdringen wachtlijsten
De inspecties concluderen en bevelen de RvdK aan om te blijven inzetten op het terugdringen van de wachtlijsten en wachttijden en hierover zo nodig op te schalen naar de opdrachtgever. Wij zijn hier sinds enkele jaren volop mee bezig en in gesprek met het departement. De RvdK herkent de conclusie van de inspecties dat de we gelet op de problemen in de jeugdbeschermingsketen, niet bij machte zijn om alleen door middel van interne interventies en programma’s de wachtlijstproblematiek op te lossen. Dit heeft effect op het verloop en de bewerkelijkheid van de onderzoeken. Soms omdat er geen beschikbare, vaste contactpersoon is bij een ketenpartner of omdat er geen plek of hulp beschikbaar is voor een kind, soms omdat ouders veel tijd nodig hebben van hulpverleners of raadsonderzoekers. Desalniettemin lukt het de totale wachtlijst en de wachtlijst van beschermingszaken terug te dringen.
Financiering
De inspecties constateren ook dat de RvdK te weinig formatie en structurele financiering ter beschikking gesteld heeft gekregen om zijn opdracht uit te voeren. De RvdK wil zijn professionals in staat stellen om op een goede manier het werk te doen dat van hen verwacht mag worden. Om dit te bewerkstelligen zijn we sinds enkele jaren in constructief gesprek over een structurele, duurzame financiering van zijn werkzaamheden met het ministerie van J&V. Dit gesprek verwachten we in 2023 tot een afronding te brengen.